Putin nereye koşuyor?

Yaman Törüner

Dünkü yazımda, Karen Dawisha’nın, Rusya’nın Sahibi Kim (Who Owns Russia-Putin’s Kleptocracy) isimli, birkaç gün önce piyasaya çıkan kitabından bahsetmiştim. Dawisha, kitabında, Rus oligarkların hemen hemen hepsini, Putin’le olan ilişkileri ile birlikte açıklıyor.
2014 başında, Rusya’nın Kırım’ı işgali ve Ukrayna’daki ayrılıkçı güçlere yardım etmesi üzerine, ABD ve Batılılar Rusya’ya ekonomik yaptırımlar uygulamaya başladı. Putin’in ekibine ve oligarklara verilen vizeler kaldırılırken, oligarkların yurtdışındaki servetlerine el konuluyor.

ABD’nin haklılığı...
Dawisha’nın kitabı, Putin’in çok az olumlu yanını gösterdiği için biraz taraflı yazılmış izlenimi veriyor. Kitapta vurgulanan ilginç sonuçlar şöyle:

1 Temmuz 2011’de hükümetteki tüm bakanlar istifa ettirilmeden önce, her bakanın, devlet şirketlerinin yönetiminde yetkileri vardı. Hükümetin bakanları, VTB Bank, Aeroflot, Rosneft, Oboronservis, Channel One, Gazprom, Russian Agricultural Bank, United Grain Company gibi şirketlerde, yönetim kurulu üyeliği yapıyorlardı.

ABD ambargosunun başlamasından sonra, Putin, Mayıs 2014’teki St. Petersburg Ekonomi Forumu’nda yaptığı konuşmada, “Hedefleri benim arkadaşlarım. Bana kişisel olarak yakın olanlar. Aldıkları tüm tedbirler, arkadaşlarımı yok etmeyi hedefliyor. Allah, onlara ne yapacağını bilir” demişti.

Çıkarlarını koruyamıyor

Ruslar, diğer peyk ülkelere yaptıkları gibi Ermenistan’ın da enerji kaynaklarına el koydular. 2005 yılında Interenegro, Ermenistan Elektrik Şebekesi’nin tümünü sadece 73 milyon dolara satın aldı. Ermenistan’ın en büyük enerji santrali olan Hrazdan Termal Enerji Santrali de Rusya’dan alınan yardımların teminatı sayılarak 31 milyon dolara Ruslara geçmek üzere.

Gaz ucuz olunca

Rusya’nın Ukrayna’ya yaptığı ucuz doğalgaz sevkiyatı sırasında, Rus ve Ukraynalı işadamları, ucuza aldıkları doğalgazı dünya fiyatlarından komşu ülkelere satarak büyük kârlar yaptılar. Putin’in izni olmaksızın bunların hiçbiri yapılamazdı.

Putin’in “hükümet etme” prensipleri şunlara dayanıyor:
1. “Yalan söyleyin ve yalana devam edin. Bir şeyi tekrarladığınızda, insanlar sonunda ona inanırlar.”
2. “Yalan ne kadar büyük olursa, o denli etkili olur.”
3. “Rus insanı güçlü kişilikten hoşlanır.”
4. “Hatalı olduğunuzu kabul etmeyin.”
5. “Kendinizden başka birine hareket alanı bırakmayın. Gündemi her zaman siz oluşturun.”
6. “Kötü giden her şeyin suçunu rakibinize yükleyin.”
7. “Size karşı çıkanlara ülkeyi terk etmeleri gerektiğini söyleyin.”
8. “İlk sözü güçlü ve bağırarak söyleyen kazanır.”

Kimin serveti ne kadar?
Forbes, Reuters ve Rus şirketleri internet sitelerinden alınan bilgilere göre, bazı oligarkların servet büyüklükleri şöyle:
l Gennadiy Timchenko, 15.3 milyar dolar,
l Boris Rotenberg, 1.6 milyar dolar,
l Arkadiy Rotenberg, 4 milyar dolar,
l Yuriy Kovalchuk, 1.4 milyar dolar,
l Aleksey Miller ve Igor Sechin, 25’er milyon dolar yıllık maaş,
l Sergey Chemezov, 800 milyon dolar,
l Nikolay Shamalov, 500 milyon dolar.