Domates, biber, patlıcan!

Gökhan Özkan

Rahmetli Barış Manço’nun şarkısı akıllara geliyor değil mi ?

Konu başlığını küçümsemeyin ama onlar son 3 dönemin zam şampiyonları...

2015 Eylül ayı birincisi Patlıcan, Kasım ayı zam şampiyonu Domates, Aralık ve Ocak ayı zam şampiyonu Biber...

Şampiyonlar bir yana, enflasyonda çift hanelere ramak kaldı.

Ocak ayı enflasyon rakamları beklentilerinde yüzde yüzde 1.82 artışla beraber 9.58 seviyelerine yerleşti.

Akıllardaki soru ise, bu yükselişin devamı gelecek mi ? Enflasyonda yüzde 10’ların üzeri görülecek mi ? Merkez Bankası fiyat istikrarında ve hedeflemelerinde yeni değişikliklere gidecek mi ? hedefini tutturamayan MB’nın kredibiletisi sorgulanmaya devam edecek mi ?

Soruların cevabını vermeden söyleyelim. Bu kadar soru, TL’yi diken üstünde tutmaya yeter !

HER ŞEYİN SEBEBİ YÜKSELEN KUR MU ?

Kurun etkisi oldukça yüksek. ithal edilen ürünlere oldukça fazla ödeme yapılıyor ve kur yükseldikçe, ödemelerin boyutuda yükseliyor. Türkiye, bir çok gıdayı, yurtdışından ithal ettiğini düşündüğümüzde ise, artan ödemeler, kurun etkisini göstermeye yeterli.

İç etken mi dış etken mi dersek bilemedim ama... Kuraklık ve don etkisi ile birlikte, yükselen bir gıda fiyatları var. Mutfak ve Pazar enflasyonu diye tabir edilen göstergelerde ciddi yükseliş söz konusu ve vatandaşın asıl merak ettiği de bu. Mutfak enflasyonu şuan itibariyle yüzde 20’lerin üzerinde artış göstermiş durumda. TÜFE sepetindeki değişikliğin etkileri de, vatandaşın asıl ihtiyaçlarını kapsamıyor. Yani yükselen fiyatlar, rakamlardan öte daha önemli sinyaller veriyor.

Dünya’da gıda fiyatlarında yüzde 20-21’lik bir düşüş var. Bu kuraklık diğer ülkeleri vurmuyor mu diye düşündüren bir soru akıllara geliyor. Aslında bir parantezde bu duruma açmak gerekiyor. Petrol denen önemli bir unsur var. Üretimin büyük bir bölümünü etkisi altına alıyor. Petrol fiyatları düştüğünde, azalan maliyetler gıda fiyatlarını da aşağı yönlü baskılıyor. Gelişmiş olan ülkeler belki bu durumdan şikayetçi olabilir !

Ancak Türkiye’yi burda ayırmamız lazım ki, enerji fiyatlarını düşüremeyen unsurlar söz konusu. Kur burda da devreye giriyor. Diğer yandan vergilendirmeler negatif etkiyi yaratan unsurlar arasında.

Maliyet enflasyonu da ayrı bir unsur olarak yer alırken, düşen fiyatlara rağmen, ithal edilen enerji ödemelerinin dolar bazında olması, maliyetleri ayrıca yükseltiyor.

TCMB ÇİFT HANELERİ ÖNLEMEYE ÇALIŞACAKLARINI BİLDİRİYOR

Erdem Başçı kur etkisinin bu yıl daha az olacağını düşünüyor ancak görüntünün bu tahminleri şuan için desteklemediğini düşünüyoruz.

Aklındakinin FED’in bu yıl içerisinde beklenen faiz adımlarını atamayacağına yönelik olduğunu söyleyebiliriz.. Ancak şuan için TL’nin geçici desteği sadece, yurtdışı teşvikler ve ekonomik müdahalelerle aldığını gördüyoruz.

Yoksa çok da önemli bir Türkiye datasında iyileşme göremedik. Gören var mı ?

Bu etkilerin geçici olduğu defalarca ispatlandı. Şimdiki destek ise, Avrupa’nın mart ayında devreye gireceği ve Japonya ve Çin tarafında gelen Asya rüzgarı...

Bir yandan da gelen asgari ücret operasyonu var. Tabi ki ücretlere artışlar gelsin ancak yadsınamaz bir gerçek ki, korkulu rüya olan enflasyon ve zamların etkileri yükselen talep ile birlikte görülmeye devam edecektir

Enflasyon düşsün diye de, kimse tüketimi azaltmaya yanaşmayağına göre, kısır döngü devam edecektir.

Merkez Bankası’nın ise, şuan için bu ekonomik görünümü düzeltecek önemli bir silahı yok. Var da yok !

3.30 DEDİNİZ ! KUR 2.95 !

Doğru. kurda geri çekilmeler devam ediyor. Ancak şunu unutmamak gerekiyor ki, MB her seferinde, kur için belirlediği tahminleri yükseltiyor. Bu durumda da taban fiyat olarak görülen kur değerlendirmesi de otomatik olarak yukarı çekiliyor. Şuan için de taban fiyatın 2.90 olacağını söyleyebiliriz. 2.90’a kadar oluşacak pozitif havanın bozulması, oldukça kırılgan boyutta olan TL üzerinde etkileri defalarca görüldü. O yüzde kademeli alımlar ve uygun yer beklemek oldukça önemli bir stratejidir. Yükselebilecek kurun etkileriyle beraber defalarca önemli seviyeler tahminledik. Kur için kısa vadeli önemli seviyeler 2.9640-2.9700-2.9850 olarak görülüyor. 3.00 ise yeniden orta vadeli belirleyici seviye.


Aşağıda ise, 2.9520-2.9470-2.9250 önemli. 2.90 ise, belirleyici. Şuan için bozulan ABD verileri ve yurtdışı destekler kurun geri dönüşlerin ana sebebi, ancak kalıcılık oldukça zor görünüyor.

Sabır ve zaman en büyük belirleyici olacaktır.

Leo Tolstoy güzel söylemiş, ‘’ Sabır ve Zaman. İşte benim bahadır askerlerim’’

Gökhan Özkan/ www.isikfx.com/ 
IşıkFX Araştırma Uzmanı