Amerikalı ekonomistler, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz artışına, temmuz ve ağustos aylarına ilişkin istihdam verilerinin 200 binin üstünde gelmesi halinde eylülde başlayacağına neredeyse kesin gözüyle bakıyor.
Moody's Analytics Başekonomisti Mark Zandi ve High Frequency Economics Başekonomisti Jim O'Sullivan AA muhabirinin önceki gün biten Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısı kararları ile ABD'de dün açıklanan ikinci çeyrek büyüme verisine ilişkin sorularını yanıtladı.
Zandi, "ustaca hazırlanan" FOMC sonuç bildirisindeki bazı ufak değişikliklerin eylül toplantısına işaret ettiğini belirterek, "Metinde bazı cümleleri hafif değiştirdiler ve işgücü piyasasında 'biraz' daha ek iyileşme görmek istediklerini söylediler. Önceki bildirilerde olmayan 'biraz' ifadesi, eylül olasılığını artırdı" değerlendirmesini yaptı.
Diğer taraftan, ikinci çeyrekte yüzde 2,3 artarak piyasa beklentilerini karşılamayan Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın (GSYH) yanı sıra geçtiğimiz yıllara ait büyüme verilerinin de aşağı yönlü revize edilmesinin "hayal kırıklığı" yarattığını ifade eden Zandi, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bence, büyüme verileri, Fed'in belirleyici faktörleri arasında değil. Faiz artışına eylül ya da aralıkta başlanmasındaki kilit rolü, işgücü piyasasındaki gelişmeler oynayacak. İstihdamın temmuz ve ağustosta aylık 200 ila 250 bin arasında artması, Fed'in faiz artışına eylülde başlaması için yeterli olacaktır."
'AĞUSTOS VERİLERİ ÇOK KRİTİK'
Bununla birlikte, ağustos ayına ilişkin tarım dışı istihdam rakamlarının genellikle düşük geldiğini anımsatan Zandi, 200 binin altında gelecek istihdam artışının zamanlama konusunda belirsizlik yaratacağını dile getirdi.
Zandi, ayrıca döviz ve borsa olmak üzere tüm piyasaların faiz artış kararı açısından önemli olduğunu vurgulayarak, sözlerini "Finansal piyasaların ve doların eylüle kadar nispeten dengeli seyretmesi, Fed için yeşil ışık anlamına gelecek" öngörüsüyle tamamladı.
'ÖNCE İSTİHDAM, SONRA ENFLASYON'
Benzer görüşlere sahip olan High Frequency Economics Başekonomisti Jim O'Sullivan da FOMC sonuç bildirisindeki en dikkati çekici noktanın metne eklenen 'biraz' ifadesi olduğunu aktarırken, "Fed bu ince değişiklikle, "tam istihdama ulaşmak üzereyiz" mesajını verdi" dedi.
O'Sullivan, Fed'in faiz artışı için ilk adımı işgücü piyasasına dayanarak atacağı tahmininde bulunurken, 7 Ağustos ve 4 Eylül tarihlerinde açıklanacak iki istihdam raporunun bu nedenle hayati önem taşıdığının altını çizdi.
O'Sullivan, bu noktada "Temmuz ve ağustos raporları, istihdamın artış ve işsizliğin düşüş eğilimini sürdürdüğünü gösterirse bu Fed için yeterli olacaktır. İstihdamın önceki aylarda olduğu gibi 200 binin üstünde artması bunu mümkün kılacaktır" ifadelerini kullandı.
O'Sullivan, enflasyon rakamlarının faiz artış zamanlamasını nasıl etkileyeceği sorusu üzerine, çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) fiyat endeksinin sabit kalması ya da hafif artış göstermesinin artış için gerekli zemini sağlayacağını belirtirken, şunları kaydetti:
"FOMC üyeleri, faiz artışına başlamak için enflasyonun yükselmesine ihtiyaç duymadıklarını açıkça ortaya koydular. Çünkü, işgücü piyasasındaki boşluğun düşen işsizlikle kaybolmasının, enflasyon baskısını artıracağına inanıyorlar. Bu yüzden de sıkılaştırmaya başladıktan sonra faiz artışına ne hızda devam edeceklerine, enflasyon rakamlarına göre karar verecekler."
Buna karşın, istihdam verilerindeki olası bir zayıflamanın ya da işsizlik maaşı başvurularının yükselmesinin, Fed'in kararını etkileyeceğine işaret eden O'Sullivan, dolardaki dalgalanmaların da faiz artışını yakından ilgilendirdiğinin altını çizdi.
O'Sullivan, FOMC'nin doların ani ve hızlı artışlar göstermesini istemediğini, ancak böyle bir gelişmenin faiz artışını ekim ya da aralık toplantısına erteleyebileceğini sözlerine ekledi.
Her 6 haftada bir buluşan FOMC'nin bundan sonraki 3 toplantısı 16-17 Eylül, 27-28 Ekim ve 15-16 Aralık tarihlerinde gerçekleştirilecek.
Piyasalar, Yellen'ın eylül ve aralık toplantılarını takiben basın konferansı düzenleyecek olmasının, bu toplantıları daha kritik hale getirdiğini öngörüyordu.
Ancak, Yellen geçtiğimiz günlerde ABD Kongresi'nde yaptığı sunum sırasında "Tüm FOMC toplantıları faiz artış kararı için masada yer alıyor. Eğer, faiz artış kararını, sonrasında basın konferansı planlanmayan bir toplantıda alırsak, basın mensuplarını hemen bilgilendirerek, basın toplantısı düzenleyebiliriz" açıklamasını yaparak, ekim toplantısının gözden çıkarılmaması gerektiğine işaret etmişti.
