Merkez virgül mü koydu nokta mı?

MAHMUT EKİNCİ/ UZMANPARA

Piyasaların hafta başından bu yana merakla beklediği kritik açıklama geldi. 7 kez peş peşe faiz koridorunun üst bandında indirime giden Merkez Bankası yılın 10'uncu Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısını pas geçti ve indirime gitmedi.

Açıklama öncesi 3.07'nin üzerinde seyreden dolar/TL açıklama sonrasında 3.0518'e kadar geriledi.

7 AYDA TOPLAM 250 BAZ PUAN İNDİRMİŞTİ!

Merkez Bankası, Erdem Başçı Başkanlığı'ndaki son toplantısında faiz koridorunun üst bandında 25 baz puan, nisan, mayıs ve haziran ayındaki toplantısında 50 baz puan, Temmuz ve ağustos, eylül toplantısında ise 25 baz puan da indirime gitmişti. Böylece marttan bu yana yapılan toplam indirim 250 baz puana ulaşmıştı.

Peki Merkez Bankası bundan sonra nasıl bir yol izleyecek? Uzmanlar UZMANPARA'ya değerlendirdi.

Destek Menkul Değerler Araştırma Müdürü ve UZMANPARA yazarı Murat Tufan, Merkez'in faiz indirimine gitmemesinin ardından UZMANPARA'ya yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"Kurda son günlerde yaşanan yurt içi ve yurt dışı gelişmelerin ardından  3.11 seviyelerinin üzerini test etmiş ve rekorlar kırmıştı. Kurda volatiletinin bu denli yüksek olduğu bir dönemde Merkez Bankasının faiz koridorunun üst banında indirimlere devam edip etmeyeceği merak konusu olmuştu. Özellikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iki başdanışmanından gelen faiz indirimi gelmeyebileceği yönünde açıklamalar kurda mevcut gevşemeleri destekledi.

Merkez Bankasının faiz kararı öncesi yapılan anketlerde ise piyasa beklentisi genel olarak koridorun üst bandında 25 baz puan indirim yapacağı şeklindeydi. Önceki haftalarda daha fazla dile getirilmeye başlanan Başkanlık sistemini de içeren yeni anayasanın meclise gelebileceği haberleri ve Musul operasyonu siyasi belirsizlik sürecini bir miktar yükseltmiş ve kurda dalga boyunu artırmıştı.

'NİSPETEN DAHA AZ BEKLENEN KARARDI'

TCMB Ekim PPK toplantısı faiz kararını açıkladı ve piyasa beklentilerin aksine faizlerde herhangi bir değişikliğe gitmedi. Piyasa tarafında konuşulan ancak nispeten daha az beklenen bu karar sonrası TL varlıklarında sert yükselişler izliyoruz. Merkez bankası bu kararı alırken, son dönemde ivme kaybeden makro göstergelere işaret etti. Aynı zamanda çekirdek enflasyondaki düşüşe dikkat çekilse de son dönemde döviz kurundaki maliyet unsuruna dikkat çekilmiş ve temkinli duruştan kaynaklı bu ayki toplantıda faiz indirimini pas geçmiştir.

TCMB’nin sadeleşme sürecinde olduğunu belirtmekte fayda var. Bu ay indirim yapmasa da o süreç içerisinde enflasyon durumu ve döviz kurunun oynaklığına bağlı olarak indirimlerin devam edeceği mesajını vermiştir. Kararla beraber TL varlıkları sert yükselirken kurun 3.0500 seviyelerine kadar gerilediğini görüyoruz. Teknik görünümde 3.0880-3.0750 direnç bölgesi altında kaldığı sürece dolarda gevşemeler sürebilir. 3.0350-3.0200 bandına doğru bir hareketlenme görebiliriz"

'KUR ETKİSİYLE SADELEŞMEYE MOLA VERİLDİ'

KapitalFX Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Enver Erkan, açıklamanın ardından sıcağı sıcağına UZMANPARA'ya yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ekim PPK toplantısında faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. Piyasanın baz senaryosu gecelik borç verme faizinde 25 baz puan indirim yolunda olsa da, geçtiğimiz gün Cumhurbaşkanı Danışmanı Yiğit Bulut’un bu ayın pas geçilebileceğine dair yorumu sonrasında piyasa biraz daha “faizlerin sabit bırakılması” senaryosuna kaymıştı. Son dönemde kur tarafında oluşan oynaklığın da bu kararın alınmasında rol oynamış olması çok kuvvetli bir argümandır.

Son birkaç aylık Merkez Bankası yönlendirmesi ve büyümenin desteklenmesine olan ihtiyaç aslında faiz indirimlerinin devam etmesi yönündeki beklentileri beslese de, kurun oynaklığının rahatsız edici noktalara gelmesi sonrasında, piyasa koşulları göz önünde bulundurularak faiz indirimlerine bir ay ara verildiği görülmektedir. Merkez Bankası’nın politika açıklamasında şu ibare dikkat çekmekte:

“Döviz kuru ve diğer maliyet unsurlarındaki gelişmeler enflasyon görünümündeki iyileşmeyi sınırlamakta ve para politikasındaki temkinli duruşun korunmasını gerektirmektedir. Bu değerlendirmeler çerçevesinde Kurul, faiz oranlarının sabit tutulmasına karar vermiştir. Kurul, para politikasında sadeleşme sürecindeki bir sonraki adımın yönü ve zamanlamasının verilere göre şekilleneceğini belirtmiştir.”

Kurun olumsuz etkisinin belirgin bir şekilde dile getirildiği bu açıklama ile Merkez Bankası’nın faiz indirimine ara vermesi aksiyonunu biraraya getirdiğimiz zaman; kur tarafındaki oynaklığın karar üzerindeki etkisi arasında biraz daha bağlantı kurabilir hale geliyoruz. Karar TRY finansal varlıklarının verdiği reaksiyon da bu görüşü destekler nitelikte. Özellikle yansımaları tahvil faizleri tarafında görmekteyiz. 10 yıllık tahvil faizinde son birkaç gündür görülen yükseliş de yerini anlamlı bir geri çekilmeye bırakmıştır. Bu çerçevede 10 yıllık tahvil faizinde kararın alındığı ilk saat içinde %1,4’lük geri çekilme meydana geldi ve faiz %9,77 seviyesine düştü.

Merkez Bankası’nın bu kararı, kur oynaklığı devam ederse faiz indirimlerinin de bir süre rafa kalkmasına neden olabilir. Bu çerçevede, en çok ihtimal kazanan opsiyon faizlerin yılsonuna kadar aynı seviyede bırakılması olacaktır. Hem jeopolitik ve siyasi faktörlerin kırılganlık oluşturucu etkisi, hem de başta ABD olmak üzere küresel bazda belirsizlikler TRY finansal varlıkları üzerinde uzun sürede baskı oluşturabilirdi. Özellikle Fed’in ne zaman bir faiz artırımı yapacağı ve 2017’ye nasıl bir politika duruşu ile gireceği de önemli.

Önceki yorumlarımızda TCMB’nin faiz indirimlerine devam etmesinin ve devam edeceğinin beklenmesinin TRY üzerinde dayanma gücünü azaltan faktörlerden birisi olduğu üzerinde durmuştuk. Bu nedenden dolayı da TRY, USD’ye karşı akran para birimlerine göre zayıf bir performans sergilemişti. Faiz kararından sonra TRY’nin verdiği reaksiyon çerçevesinde kurun kısa dönem için nefes almasına imkan veren bir ortam oluşmuştur. Merkez Bankası da duruma göre sadeleştirme politikasına ara verebilir. Kurda bir miktar gevşeme görülmesi ise Merkez’in elini tekrar rahatlatır. Teoriye uyan bir karar aldı, haliye piyasaların memnuniyetle karşılayacağı bir karar."


Grafik 1: Türkiye gecelik borç verme faizi, AOFM, mevduat faizi ve konut kredisi faizleri (Kaynak: TCMB, Bloomberg, KapitalFX Araştırma)


Grafik 2: TCMB faiz koridoru (Kaynak: TCMB, Bloomberg, KapitalFX Araştırma)

ALB Forex Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Rıdvan Baştürk, Merkez'in pas geçmesi sonrası UZMANPARA'ya şu açıklamayı yaptı:

"Merkez Bankası sadeleştirme politikası çerçevesinde faiz koridorunun üst bandında Mart ayında başlayan ve 7 ay üst üste devam eden indirimlere bu ayki toplantıda ara verdi. Piyasalarda genel itibariyle Merkez Bankası’ndan 25 baz puan daha faiz indirim beklentisi mevcuttu. Merkez Bankası’nın faizleri sabit tutmasının ardından TL tarafında sert değer kazanımları etkili oldu.

Yurtdışında artan Fed beklentileri, yurtiçinde ise son günlerde artan jeopolitik riskler neticesinde dolar kuru hafta içerisinde 3,1140 ile tarihi rekor seviyeye yükseldi . TL’de son dönemde yaşanan değer kayıplarının ardından Merkez Bankası’nın TL’yi savunucu bir hamle yaptığını görmekteyiz. Merkez Bankası’nın enflasyona ilişkin görüşünde ise değişiklik söz konusu. Bir önceki toplantı metninde gıda fiyatlarındaki aşağı yönlü seyrin de etkisiyle enflasyonda kısa vadede düşüş öngörülürken, akaryakıt ürünlerindeki vergi ayarlaması ve diğer maliyet unsurlarındaki gelişmelerin enflasyondaki iyileşmeyi sınırlayabileceğinden bahsedilmişti. Bu ayki toplantıda ise kurlarda yaşanan yükselişler ön plana çıkarıldı. Kurda yaşanan yükseliş ve diğer maliyet unsurlarındaki gelişmelerin enflasyondaki iyileşmeyi sınırlandırdığından bahsedildi. Bu açıdan bakıldığında Merkez Bankası’nın enflasyona ilişkin beklentilerinin olumsuz olması faizlerin sabit tutulmasında etkili oldu.

'MERKEZ BANKASI FAİZ İNDİRİMİNE ARA VERMEYE DEVAM EDEBİLİR'

Hem küresel hem de yurtiçi dinamiklerin etkisiyle Merkez Bankası’nın sadeleşme politikasına bu ayki toplantıda ara verdiğini görmekteyiz. Önümüzdeki süreçte Fed’e ilişkin faiz artırım beklentileri ve iç gelişmeler Merkez Bankası’nın sadeleştirme politikasına kaldığı yerden devam edip etmeyeceği hususunda belirleyici olacaktır. Fed’in faiz artırım beklentilerinin güçlü kalması gelişen ülke para birimleri üzerinde baskı oluşturmakta. Yuritçinde ise Moody’s’ten gelen not indirimi yurtdışından borçlanma maliyetlerini artırmakta. Diğer yandan enerji fiyatlarındaki yükseliş ve jeopolitik risklerin artış göstermesi TL’yi negatif ayrıştırmakta. Önümüzdeki süreçte bu olumsuzlukların devamı halinde Merkez Bankası da TL’yi savunmak amacıyla faiz indirimlerine ara vermeye devam edebilir. Ancak yurtiçindeki risklerin azalması ve Fed’in görece güvercin olması kur tarafında geri çekilmeye neden olacağı gibi, Merkez Bankası’na faiz indirim konusunda alan sağlayabilir."

IşıkFX Araştırma Uzmanı ve UZMANPARA yazarı Gökhan Özkan, konuya dair UZMANPARA'ya şunları söyledi:

"Merkez Bankası merakla beklenen faiz kararını verdi ve bir çok analistin öngörüsüne tezat bir yaklaşımla koridorun üst bandını sabit tuttu. Görüntü itibariyle baktığımızda açıklanan metinin özetinde TCMB’nin kur etkisi ve artan maliyetlerin ilerleyen vadelerde enflasyonu yukarı yönlü itebileceğine dair endişeye kapıldığı görülüyor. 3. Çeyrek rakamlarında bozulan verilerin de ekonomik görünümü etkileyeceğini belirten TCMB, faizleri indirmeyerek aslında en önemli mesajı piyasalara verdi. Bu mesajın adı: TCMB, ekonomik görünüme bağlı olarak hareket eder !

'HÜKÜMETTEN ÇAĞRILAR VARDI'

Son dönem açıklamalarına baktığımızda, bu dönem MB’nın alacağa karara yönelik bir çok görüş ayrılığı mevcuttu. Hatta bazı hükümet yetkililerinin TCMB’nin bu dönemi pas geçebileceğine yönelik açıklamaları, MB’nin ekonomik görünüme dair karar almasında da elini biraz daha rahatlattı. Cumhurbaşkanı danışmalarından Cemil Ertem ve Yiğit Bulut’un otomatik faiz indirimi TCMB tarafından yapılmayacaktır mesajı verdiğini biliyorduk. Bu nedenle Merkez’in aldığı kararın her ne kadar ekonomik görünümdeki bozulmalara yönelik bir önlem niteleğinde olsa da, önemli olanın aslında, TCMB’nin ekonomik görünümde yaşanabilecek bozulmalara karşı sıkı ve güçlü duruş sergileyebileceği mesajıydı.

'TL KARARDAN DESTEK BULDU'

Bir çok analistin tahminlerine göre büyümeye odaklı bir politika izleyeceğini düşündüğümüz hazır FED öncesi sadeleştirme adımlarını bir önce bitireceğini düşündüğümüz MB’nin aldığı kararın rasyonel olduğunu söyleyebiliriz. Sadeleştirme adımlarının, ekonomik görünümden önemli olmadığı görüşünü piyasalara sunmuş olması önemli. Ancak mevcut görünümün de ilerleyen dönemlerde daha da bozulma riski göz ardı edilmemeli. Bu nedenle TCMB’nin faiz adımlarından çok alacağı kararlar ile birlikte faiz meselesine ilişkin belirsizliği ortadan kaldırması daha önemli ve sağlıklı bir gelişme olacaktır görüşümüzü de koruyoruz.

'KURDA SERT SATIŞ'

Karar sonrası TL’de sıkı duruşun enflasyon görünüme bağlı olarak devam edeceğini söyleyen TCMB’nin ilerleyen dönemlerde hem baz etkisine hem de petrol ve kur hareketlerine bağlı olarak enflasyonda yükseliş gelebileceği beklentisi içerisinde olduğu görülüyor. Bu nedenle sıkı duruş göstermiş olması TL tarafında olumlu karşılandı. 3.05’lere kadar yeniden geri çekilen kur, buralardan tepki vermeye çalışıyor olsa da, TL güçlü kalmaya devam edebilir. Bu karar sonrası en önemli bölgenin 3.0500 olacağını belirterek, geri çekilmelerde 3.0250 ve 3.00 bölgelerine doğru olası geri çekilmelerde kademeli toparlanmalar geleceğini düşünüyoruz. Aynı zamanda rezervlerini elinde tutmak isteyen TCMB’nin, faiz silahını da kur üzerinde kullanmaya sürdüreceğini net bir şekilde söyleyebiliriz. Günün devamında ise, ECB’nin parasal genişlemesine dair fiyatlamaları devam edeceğiz. Gelişmekte olan ülke kurlarının bu kararla birlikte volatil olmaya devam edeceğini bekliyoruz."